FTP (Dosya Aktarım Protokolü) internete bağlı bir bilgisayardan diğerine (her iki yönde de) dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir internet protokolü ve bu işi yapan uygulama programlarına verilen genel isimdir. İlk geliştirilen internet protokollerinden birisidir. FTP protokolü ile bir bilgisayardan bir başka bilgisayara dosya aktarımı yapılırken, o bilgisayar ile etkileşimli bağlantı kurulur ve bir dizi komutlar yardımıyla iki bilgisayar arasında dosya alma ve gönderme işlemleri yapılır.
FTP kullanarak dosya transferi gerçekleştirebilmek için şu bilgi ve programlara ihtiyaç vardır:
• Bağlanmak istenen bilgisayarın internet adresi
• Bağlanmak istenen bilgisayarda dosyalarına ulaşılacak hesapla ilgili kullanıcı adı ve şifresi
• İnternet erişimi olan, üzerinde FTP yazılımı bulunan (FTP hizmeti veren) bir bilgisayar
• Bağlanmak istenen bilgisayarda, FTP protokol komutlarını yorumlayacak çalışır durumda bir FTP istemcisi
Temel FTP Komutları
Genel kullanım :
open <ftp yapılacak makinenin adı ya da adresi>
şeklindedir. Komut çalıştırılıp ilgili bilgisayara bağlanıldığında, kullanıcı adı ve parola sorulur. İstenilen bilgiler doğru şekilde girildiğinde ftp makinesine bağlanılmış olur. Bu şekilde, etkileşimli bir ortamda, (genellikle “ftp>” ile gösterilir) bazı komutlar çalıştırılarak iki makine arasında dosya işlemleri, ayrıca bağlanılan makinede bazı temel dosya disk işlemleri (dizin açma, dosya silme vb.) yapılabilir.
cd : Dizin değiştirmek için kullanılır. (cd <dizin adı>)
cd .. : Bulunulan dizinden bir önceki dizine geçmek için kullanılır.
pwd : Bulunulan dizinin yolunu (path) göstermek için kullanılır. (C:\windows şeklinde)
dir : Bulunulan dizindeki dosyaları listelemek için kullanılır.
ls : Bulunulan dizindeki dosyaları kısaca listelemek için kullanılır.
get : Dosya almak için kullanılır. (get <dosya_adı> (<alındıktan_sonraki_adı>) )
put : Dosya göndermek için kullanılır. (put <dosya_adı> (<göndereceğimiz_yerdeki_adı>) )
mget : Birden fazla dosya almak istenildiğinde kullanılır. Örnek kullanımlar: (mget *.zip, mget a*.*)
mput : Birden fazla dosya göndermek istenildiğinde kullanılır.
ascii : Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak ASCII kullanılacağını belirtmek için kullanılır..
binary: Dosya aktarımlarında aktarım modu olarak BINARY kullanılacağını belirtmek için kullanılır. Arşiv dosyaları (zip, arj, z, zoo, hqx vb), çalıştırılabilir uygulamalar (.exe, .com), resim dosyaları (gif, jpeg vb) FTP ile alınmadan ya da gönderilmeden önce mutlaka bu komut çalıştırılmalıdır.
delete: FTP ile bağlanılan makinede bir dosyayı silmek için kullanılır. (delete <dosya adı>)
mkdir : FTP ile bağlanılan makinede yeni bir dizin oluşturmak için kullanılır. (mkdir <dizin adı>)
rmdir : FTP yapılan yerde boş bir dizini silmek için kullanılır. (rmdir <dizin adı>)
help : Çalıştırılabilecek komutlar ile ilgili bir yardım ekranı çıkartmak için kullanılır.
lcd : FTP ortamından çıkmadan, yerel makinede dizin değiştirmek için kullanılır.
close : FTP ortamından çıkmadan, sadece ilgili bağlantıyı kapatmak için kullanılır.
quit : FTP ortamından çıkmak ve bağlantıyı kapatmak için kullanılır. ("bye" komutu da aynı işlevi görmektedir.)
Anonim (Anonymous) FTP
FTP işlemi sırasında, güvenlik olarak, bağlanılacak makinedeki kullanıcı adı ve şifre bilgilerinin bilinmesi gerekmektedir. Bağlanılan makine, kişiye özel bir makine olabileceği gibi, herkese açık bir arşiv merkezi de olabilir. Böyle merkezlere herkesin kolayca erişip dosya alabilmesini sağlamak için tek tip bir kullanıcı adı tanımlanmıştır. Bu merkezlere ftp ile bağlanıldığında kullanıcı adı olarak “anonymous” ya da “ftp” girildiğinde, bağlanılan makine tarafından parola olarak kullanıcının kendi e-posta adresini girmesi istenilmektedir. Burada, şifre olarak e-posta adresinin girilmesi genellikle istatistiksel amaçlar içindir. Web üzerinden yapılan anonim FTP bağlantılarında şifre girilmesine gerek duyulmamaktadır.