Bazı programlar yazılırken hata vermediği halde çalışma sırasında hata verebilir. Bu hataları kontrol etme işlemine İstisnai Durum Yönetimi (Exception Handling)denir. .NET mimarisinde sık oluşan hataları yakalamak için gerekli sınıflar System.Exception sınıfı altında bulunmaktadır. Bu sınıfların yetersiz görüldüğü yerde programcı kendi hata sınıfını kendisi de yazabilir. 

Sık Kulanılan İstisnai Durum Sınıfları

Çalışma zamanında beklenmedik bir hatanın oluşumu sonrasında oluşturulan nesnelere istisnai durum sınıf nesneleri denir. Bir hatanın oluşması, çalışma zamanında ilgili hatayı temsil eden sınıf türünden bir nesnenin oluşturulması anlamına gelir. Sık kullanılan istisnai durum sınıfları :

• System.OutOfMemoryException: Programın çalışması için yeterli bellek kalmadıysa oluşur.
• System.StackOverflowException: Stack (Yığın) bellek bölgesinin birden fazla metod için kullanılması durumunda oluşur. Genellikle kendini çağıran metodların hatalı kullanılmasıyla meydana gelir.
• System.NullReferenceException: Bellekte yer ayrılmamış bir nesne üzerinden sınıfın üye elemanlarına erişmeye çalışırken oluşur.
• System.OverflowException: Bir veri türüne kapasitesinden fazla veri yüklemeye çalışılırken oluşur.
• System.InvalidCastException: Tür dönüştürme operatörüyle geçersiz tür dönüşümü yapılmaya çalışıldığında oluşur.
• System.IndexOutOfRangeException: Bir dizinin olmayan elemanına erişilmeye çalışılırken fırlatılır.
• System.ArrayTypeMismatchException: Bir dizinin elemanına yanlış türde veri atanmaya çalışılırken oluşur.
• System.DividedByZero: Sıfıra bölme yapıldığı zaman oluşur.
• System.ArithmeticException: DividedByZero ve OverflowException bu sınıftan türemiştir. Hemen hemen matematikle ilgili tüm istisnaları yakalayabilir.
• System.FormatException: Metodlara yanlış biçimde parametre verildiğinde oluşur.

Tüm Hata Sınıflarında Bulunan Önemli Üye Elemanlar

Yukarıda bahsedilen System.Exception sınıfından türeyen bu hata sınıflarının kendine ait üye elemanları vardır. Bu üye elemanlar programcının kendi yazacağı sınıflar da dahil tüm sınıflara kalıtım yoluyla geçmiştir. System.Exception sınıfının önemli üye elemanları :

• Message (Mesaj): Ortaya çıkan hatayla ilgili açıklayıcı bir mesaj saklar.
• Source (Kaynak): İstisnai durum nesnesinin gönderildiği uygulama ya da dosyanın adıdır.
• StackTrace (Yığınİzi): Hatanın oluştuğu metod ve program hakkında bilgi içerir.
• HelpLink (YardımBağlantısı): Hatayla ilgili olan yardım dosyasının yol bilgisini saklar.
• TargetSite (HedefAlanı): İstisnai durumu yaratan metod ile ilgili bilgi verir.
• InnerException (Dahiliİstisna): "catch" bloğu içerisinden bir hata yaratılırsa "catch" bloğuna gelinmesine yol açan istisnai durumun Exception nesnesidir.
• ToString (Dizgiye): Bu metod ilgili hataya ilişkin hata metninin tamamını dizi olarak döndürür.

İstisnai Durum Yakalama
Bahsedilen sınıfların kullanılabilmesi için gerekli bazı anahtar sözcükler vardır. Bu sözcükler try, catch, finally ve throw’dur.

try-catch (dene-yakala) Blokları
"try" bloğu içine hata oluşabilecek kısım, "catch" içine ise programın verebileceği muhtemel hata yazılır. Art arda birkaç "catch" bloğu kullanılabilir. Aşağıda try-catchbloğuna bir örnek verilmiştir.

namespace exception
{
    class Program
    {
        static void Main(string[] args)
        {
            try
            {
                int[] a = new int[4];
                Console.WriteLine(a[5]);
            }
            catch (IndexOutOfRangeException)
            {
                Console.WriteLine("Dizi sınırları aşıldı");
            }
        }
    }
}

Ekran çıktısı:




try-catch-finally (dene-yakala-sonuç) Blokları
finally bloğu da try-catch ardına yazılarak programın hata verip vermediğine bakmadan çalışır. Finally bloğunun kullanılması zorunlu değildir ve kullanıldığı takdirde kendi üstündeki try-catch bloklarının tüm bağlantılarını kapatır, yani üst bloklarda veritabanıyla bir bağlantı yapılmışsa bu kapatılır. Aşağıda try-catch-finally bloğunun bir örneği bulunmaktadır.

namespace exception{
    class Program
    {
        static void Main(string[] args)
        {
            Console.WriteLine("Sayı giriniz");
            try
            {
                int i = int.Parse(Console.ReadLine());
            }
            catch (FormatException exp)
            {
                Console.WriteLine(exp.Message);
            }
            catch (OverflowException exp)
            {
                Console.WriteLine(exp.Message);
            }
            finally
            {
                Console.WriteLine("finally bloğu çalışıyor...");
            }
        }
    }
}

Bu program C#'ta tanımlı tamsayı(integer) sınırlarını aşan yanlış bir değere eşitlendiğinde hata verir, int sınırları içinde bir değere atanırsa hata vermez. Her iki durumda da "finally" bloğu çalışır.

Doğru değer girildiğinde ekran çıktısı:

Yanlış değer girildiğinde ekran çıktısı:

throw (fırlat) Anahtar Sözcüğü
throw ifadesiyle istenilen istisna istenilen anda ortaya çıkarılır. Bu istisnanın kullanıldığı yerde program durur ve istenen istisnayı üretir. Aşağıda "throw" anahtar sözcüğünün kullanıldığı bir örnek yer almaktadır. 

namespace exception
{
    class Program
    {
        static void Main(string[] args)
        {
            try
            {
                throw new DivideByZeroException;
            }
            catch (Exception e)
            {
                Console.WriteLine(e.Message);
            }
        }
    }
}

Bu örnekte sıfıra bölünebilme hatası programcı tarafından oluşturulmuş ve bu hata "try" bloğunu "catch" bloğuna düşürmüştür.

Ekran çıktısı: